ریاضیات محض آن بخش از فعالیت‌های ریاضی است که به آن فارغ از انگیزه‌های عملی و کاربردی پرداخته می‌شود. این نوع فعالیت در زمینه ریاضی از قرن هیجدهم میلادی رایج بوده است. در آن زمان این رشته که به «ریاضیات نظری» هم معروف بود، کاری به کاربردهای رایج ریاضیات مثل ناوبری و ستاره‌شناسی و فیزیک و مهندسی نداشت.

با آن‌که ریاضی محض فارغ از مسائل کاربردی است ولی بسیاری از مسائل ریاضی محض ریشه در مسائل عملی و کاربردی دارد. در عین حال برخی مباحث نظری صرف و مجرد ریاضی که ظاهراً هیچ ربطی به مسائل عملی و کاربردی ندارد ناگهان به‌کار رشته‌های دیگر می‌آید. یکی از نمونه‌های معروف این امر کاربرد جبر ماتریسی توسط هایزنبرگ فیزیک‌دان آلمانی در کارهای مکانیک کوانتم است.